برگزاری کارگاه «اخلاق در پژوهش» ویژه اعضای هیئت علمی دانشگاه ملی مهارت استان تهران به میزبانی دانشکده شهید شمسی پور

به گزارش روابط عمومی، این کارگاه با حضور دکتر علی خاکی صدیق رئیس هیئت‌های امناء و هیئت ممیزه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر احمدی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه ملی مهارت، دکتر اکبری‌زاده مدیرکل دفتر پژوهش و فناوری، دکتر رحیمی رئیس دانشگاه ملی مهارت استان تهران، معاونین و اعضای هیئت علمی دانشگاه ملی مهارت برگزار گردید.

در آغاز برنامه، دکتر رحیمی ضمن خوشامدگویی به شرکت‌کنندگان، بر اهمیت رعایت اصول اخلاقی در پژوهش تأکید کرد و پژوهش را «دو بالی دانست که کلاس‌های درس را از سکون خارج می‌کند». وی همچنین الگوهای اخلاق علمی در پژوهش‌های دانشگاهی را تشریح کرد و خودارزیابی در حوزه‌های تحقیق، تدریس، تألیف، مدیریت علمی و شهروندی دانشگاهی را ضروری دانست.

دکتر علی خاکی صدیق در این کارگاه با تأکید بر نقش اعتماد در پژوهش‌های علمی گفت: «تحقیقات باید بر پایه اعتماد شکل گیرد تا محققان مطمئن باشند نتایج گزارش‌شده معتبر و درست است و جامعه نیز اطمینان یابد که یافته‌ها حاصل تلاش صادقانه و بی‌طرفانه دانشمندان است.»

وی افزود: " این اعتماد تنها زمانی شکل می‌گیرد که جامعه علمی خود را متعهد به رعایت ضوابط اخلاقی در تمامی مراحل پژوهش بداند".

ایشان در ادامه به اثر پروانه‌ای در اخلاق حرفه‌ای اشاره کرد و توضیح داد: «یک تغییر کوچک در شرایط اولیه یک سیستم می‌تواند پیامدهای بزرگ و غیرقابل پیش‌بینی در آینده داشته باشد. در پژوهش نیز جزئی‌ترین بی‌دقتی‌ها می‌تواند نتایج علمی را دچار انحراف کند.» از این رو، وی سه درس کلیدی اخلاقی برای پژوهشگران برشمرد:

حساسیت اخلاقی بالا در جزئیات
تفکر سیستمی و مسئولیت گسترده
تقدم احتیاط بر سرعت

دکتر خاکی صدیق همچنین به اهمیت مهارت‌های نرم و سخت در فعالیت‌های علمی اشاره کرد. مهارت‌های نرم شامل رفتار اخلاق‌مدار، مسئولیت‌پذیری، تفکر خلاقانه، کارگروهی، توانمندی نگارش و ارائه متون علمی، استفاده درست از فضای مجازی و هوش مصنوعی است. مهارت‌های سخت نیز به دانش تخصصی و توانایی‌های فنی در حوزه‌های علمی و مهندسی مربوط می‌شود.

وی رفتارهای نادرست در نگارش و تحقیق را چنین برشمرد: جعل و سرهم‌بندی (Fabrication)، تحریف و دروغین‌سازی (Falsification)، سرقت علمی (Plagiarism) و ایده‌برداری (Misappropriation).

در بخش دیگری از سخنان خود، دکتر خاکی صدیق به اصول اخلاقی در به‌کارگیری هوش مصنوعی در محیط‌های آموزشی و پژوهشی پرداخت و گفت: «کاربرد هوش مصنوعی باید هم‌راستا با ارزش‌های آکادمیک باشد و یکپارچگی علمی را حفظ کند.» وی توصیه کرد از کپی مستقیم پاسخ‌های AI پرهیز شود، از آن برای رفع اشکال و فهم بهتر مسائل استفاده گردد، و پاسخ‌ها پس از تحلیل به نتیجه نهایی پژوهشگر تبدیل شود.

این کارگاه با هدف ارتقای سطح آگاهی اعضای هیئت علمی نسبت به مسئولیت‌های اخلاقی در پژوهش برگزار شد و دارای امتیاز بازآموزی برای شرکت‌کنندگان بود.